Büyük binalar ve bina kompleksleri örneğin oteller, tatil köyleri, ofis kompleksleri, alışveriş merkezleri, servis alanları, dinlenme tesisleri vb yapılar için alanında deneyimli ve uzman Sıhhi ve Mekanik Tesisatı firmaları yapmalıdır. Çünkü gerekli bilgi ve deneyim çok önemlidir.
Atık sular, su kaynaklı katı maddeler ve kanalizasyona deşarj edilen sıvılardır ve topluluk hayatının atık sularını temsil etmektedir. Bileşimde, atık su, "bozulabilir" veya biyolojik olarak parçalanabilen çözünmüş ve asılı organik katıları kapsar. Evsel atık sular, sayısız sayıda canlı organizmayı da içerir - bakteri ve diğer organizmalar, yaşam aktiviteleri ayrışma sürecine neden olur. Çürüme, anaerobik koşullar altında devam ettiğinde, yani atık suda çözünmüş oksijen bulunmadığında, saldırgan koşullar ortaya çıkar ve koku ve çirkin görünüşler oluşur. Çürüme, aerobik koşullar altında, yani, çözünmüş oksijen varlığında ilerledikçe, saldırgan koşullardan kaçınılır ve işleme süreci büyük oranda hızlandırılır.
Atıksuların, faaliyet merkezinden uzak veya izole edilmiş bir bölgedeki atıksuların uzaklaştırılması, kontrol edilmesi ve arıtımını içeren genel sağlık felsefesi önemlidir. Atık su arıtma yönetimi uygulamaları yıllar geçtikçe, geçmişteki uygulamalara ve uygulanan mühendislik ve çevre bilimlerine dayanan teknik olarak karmaşık bir bilgi kümesine dönüşmüştür. Bu temellerin akıllıca uygulanması, çevrenin güvenli ve kabul edilebilir bir koşulda muhafaza edileceği konusunda bize güvenmenin yollarını arar.
Bina İçi Atık Su Tesisatı Ana Borusu:
Banyolardan, bulaşıklardan ve çamaşır yıkama sularından gelen, yapıların atık su kolonlarından gelen pis ve kirli suları toplayarak binanın 1 ila 2 metre bina dışı atık su tesisatına ileten boruya "Ana Boru" denir. Atık su kolonlarından gelen pis ve kirli suları bina temel sınırları içerisinde toplayıp tek bir boru ile bina dışı atık su tesisatına iletir. Bazı binaların bina içi atık su tesisatlarında atık su ana borusu yapılmaz.
Atık Su Kolonu: Yapıların katlarındaki su kullanma yerlerinden gelen suları atık su ana borusuna ya da bina dışındaki rögara ileten düşey döşenmiş boru bölümüdür.
Atık Su Kat Borusu: Katlardaki su kullanma yerlerinden gelen atık suları en yakındaki atık su kolonuna ileten yatay döşenen bina içi atık su boru bölümüdür.
Atık Su Bağlantı Borusu: Su kullanma yerleri ile kat borusu arasındaki atık su boru bölümüdür.
Atık Su Havalık Borusu: Atık su boruları içerisindeki hava basıncının artı ya da eksi yönde değişmesi, sistemdeki suyun akışını engellediği gibi kokuların binaya yayılmasını önleyen sifonlardaki suyun kaybına neden olur. Bu durumda sifon kendisinden beklenen görevi yapamaz. Bina içi atık su tesisatındaki açık hava basıncını sabit tutmak için yapılan boru hattına havalık borusu denir. Atık su kolon borusunun en son pis ve kirli su toplama noktasının bina çatısının üzerine kadar çıkartılan boru bölümüdür.
Havalık Kolon Borusu: Bu sistemde atık su kolonu yanında bulunan, ikinci bir havalık kolonu ile havalandırılır. Havalandırma kolonu her katta atık su kolonuna bağlanır. Atık su bağlantı boruları ise sadece atık su kolonuna bağlıdır. Atık su kolonu çatı üzerine kadar çıkarılır
Her Su Kullanım Yerinden Havalık Borusu Çekilmesi: Bu yöntem mükemmel, fakat çok pahalı bir havalandırma yöntemidir. Bu sistemde, hela taşı, lavabo, duş teknesi gibi bütün sağlık gereçlerinin sifonu ayrı ayrı 50 mm çapında havalandırma borusuna bağlıdır. Sifonların en az iki çap ilerisinden bağlanan havalık boruları, ortak bir havalık borusu ile birleştirilerek yatay bağımsız havalandırma kolonuna bağlanır
Atık Su Borusunun Havalık Borusu Yapılması: Atık su kolonlarının ayrı ayrı veya birkaç kolonun çatı arasında birleştirilerek, aynı çapta çatı üzerine kadar uzatılarak yapılan havalandırmadır. Bu sistem basit, ucuz ve yaygın olarak uygulanan havalandırma sistemidir. Büyük binaların atık su tesisatının havalandırılmasında yetersiz kalır.
Binalarda tuvalet, lavabo ve benzeri tesisat elemanları tek tek veya gruplar halinde tertiplenirler. Bunların bağlı oldukları borular yatay durumda bulunur. Çok küçük bir eğime sahip bulunan bu borularda akımın serbest yüzeyli yani basınçsız olması gerekir aksi takdirde bu borulara su veren tesisat elemanlarını koruyan su ve yağ kapakları geçirimsizliklerini kaybederler, yani meydana gelen vakum binaların içindeki atık suyu yerinden koparır ve tamamen boşalan borulardan pis kokulu gazlar binaya yayılır. Yatay borular düşey borulara (kolonlara) bağlanır.
Kullanılmış suların alt katlardaki tesisat elemanlarından geri tepmemesi için kolon borularının da dolu olarak akmaması gerekir. Kolonlar binanın esas atık su borusuna su verirler. Esas atık su borusu binanın 1.5 m dışında ev bağlantı kanalı halini alır ve cadde kanalına açılır. Su ve yağ kapakları pis su borularının önemli bir elemanıdır ve tesisat elemanları inşa edilirken yerlerine konulur. S parçası (sifon) adı verilen bu su ve yağ kapakları çürüme ürünü olan pis kokulu zararlı gazların, böceklerin ve benzeri haşeratın pis borusundan ve mecralardan binaya girmesi ne engel olunur.
Ayrık kanalizasyon sisteminde damlara ve kaplamalı alanlara düsen yağmur suları yağmur suyu drenaj sistemine veya sokakların yanlarında yer alan arklara verilir. Birleşik kanalizasyon sisteminin kullanıldığı yerlerde ise dam veya avlu drenleri bina pis su borusuna veya ev bağlantısına Y seklindeki bir boru ile bağlanabilir. Eklentinin yapıldığı yer başka bir düğüm noktasından en az 3m uzakta olmalıdır.
Kanalizasyon Sisteminin Proje ve İnşaat Kriterleri
Yerleşim alanlarında insan ve çevre sağlığının korunması için kanalizasyon sisteminin ele alınması ve bir kanalizasyon inşaatının yapılması gerekmektedir. Son yıllarda iller Bankası’nca yaptırılan bütün şehir ve kasabaların kanalizasyon sistemleri ayrık sistem olarak düşünülmüştür. Birleşik sistemin ilk maliyet ve işletme dezavantajları dikkate alındığında ayrık sistem daha ekonomik görülmektedir. Bu nedenle, yapılacak kanalizasyon sisteminin ayrık sistem olarak ele alınması uygun olacaktır.
Önerilecek kanalizasyon sistemi şebeke, kollektör ve arıtma tesisinden ibaret olup, kanalizasyon tatbikat projesi kapsamı içerisinde yapılacak olan tesislerin ekonomik ömürleri aşağıdaki tabloda verilmiştir.
Tesisin Cinsi / Ekonomik Ömrü
Pissu Şebekesi / 30yıl
Pissu Ana Toplayıcılar / 30yıl
Terfi ve Hizmet Binaları / 50yıl
Terfi Hatları / 20yıl
Arıtma Tesisleri / 40yıl
Pompa ve Mekanik Ekipman / 20yıl
Kanalizasyon sistemi; parsel baca ve bağlantıları vasıtasıyla evlerden pissuyu toplayan şebeke, şebeke pissuyunu alan tali ve ana toplayıcılarla toplam pissuyu arıtma ve deşarj yerine ulaştıran ana taşıyıcıdan (kollektörden) oluşmaktadır. Ayrıca bu sistem içinde gerekli olabilecek terfi tesisleri ve çevre sağlığı açısından arıtma tesisleri yer almaktadır.
